Home Hoger
| |
Poollicht, met zijn in stilte verschuivende gordijnen van lichtgevende
kleuren die dikwijls een een groot gedeelte van de nachtelijke hemel bedekken, is één
van de indrukwekkenste fenomenen van de natuur. Soms neemt het poollicht de vorm aan van
een kleurrijke gloeiende boog. Andere keren lijkt het poollicht mysterieus door de hemel
te glijden als een golvende waterval van kleuren.
Ontstaan:
Poollicht komt op beide halfronden voor en staat bekend als Aurora Australis
(zuiderlicht) en Aurora Borealis (noorderlicht). Het woord aurora is afgeleid van
de naam van de Romeinse gogin van de dageraad. Dat de folklore van volken op hoge
noordelijke breedten, zoals de Inuit, rijk is aan verwijzigingen naar de Aurora Borealis
is niet verwonderlijk. Evenzo is in de mythologie van de Nieuw-Zeelandse Maori's een
belangrijke plaats ingeruimd voor de Aurora Australis, of 'het branden
van de hemel'.
We weten nu dat poollicht wordt veroorzaakt door binnendringende elektronen van
zonne-emissies, die in de hoogste laag van de atmosfeer aardse gasmoleculen tegenkomen op
een hoogte van 80 tot 1.000 kilometer boven het aardoppervlak. Deze elektronen, die met
een snelheid van ongeveer 1.600 kilometer per seconde reizen, botsen op zuurstof- en
stikstofmoleculen in de atmosfeer, waardoor een elektronische 'lichtflits' wordt
geproduceerd die een quantum wordt genoemd. De golflengte en bijgevolg de zichtbare
verschijningsvorm van dit licht is afhankelijk van het soort molecuul dat de schok van het
elektron opvangt en de luchtdruk waarbij de botsing plaatsvindt.
Als elektronen op zuurstofmoleculen botsen in gebieden in de atmosfeer met een lage druk,
verschijnt er een geelgroen poollicht. Botsingen met zuurstof in gebieden met een lagere
druk op grotere hoogten veroorzaakt rood licht. De interactie met atmosferische stikstof
veroorzaakt een blauwe tint.
Poollichtgebieden:
Elektronen hebben een negatieve lading en worden door het aardmagnetische
veld naar de magnetische noord- en zuidpool gedirigeerd. Daarom is poollicht een
verschijnsel van de hoge breedten, dat voorkomt in twee 'poollichtzones' die ongeveer 20
tot 25 graden van de magnetische noord- en zuidpool van de aarde liggen.
Poollicht ziet er vanuit de ruimte gezien uit als een reusachtige ring van gloeiende
deeltjes rond een magnetische pool. Binnen de poollichtzones kan het hele jaar door in de
meeste heldere nachten poolliht worden waargenomen. Poollicht komt het meest voor rond de
tijd van de equinoxen. De redenen hiervoor zijn nog niet duidelijk. Wat beter wordt
begrepen is het verband tussen poollicht en zonnevlekken. Aangezien poollicht door de
zonne-emissies wordt veroorzaakt, is het niet verwonderlijk dat poollicht het meest
voorkomt in de perioden van 11 jaar met maximale zonneactiviteit. In de perioden van
maximale activiteit was het noorderlicht ver zuidelijk te zien tot in Athene en Mexico
City, en het zuiderlicht ver noorderlijk tot in de stad Brisbane in Australië.
Betekenis voor het weer:
* Poollicht houdt mogelijk verband
met ongebruikelijk weerpatronen.
* Poollicht kan
communicatiesystemen verstoren en stroomstoringen veroorzaken.
Naar het begin van deze pagina.
|