Home
Hoger

 Wereldomspannende luchtstromingen zijn de oorzaak van de passaat winden, westenwinden en polaire oostenwinden. Zij zijn ook van invloed op sommige kleinschaliger windsystemen, zoals moessons.

Regenseizoenen:

Vele gebieden hebben te maken met de moesson, maar de krachtigste moessons komen voor in Zuid-Azië, Noord-Australië en Afrika. Moessons brengen enorme hoeveelheden regen en kunnen op grote schaal overstromingen veroorzaken. Die kunnen in Bangladesj, India en Zuidoost-Azië duizenden slachtoffers eisen. De meest democratische moesson is die in India. In de winter koelt de lucht boven Siberië (ver ten noorden van de Hoogvlakte van Tibet) sterk af. Hierdoor ontstaat een gebied met zeer hoge druk en noordoostenwinden die wolken en regen naar zee voeren. In de zomer neemt dit hogedrukgebied sterk in betekenis af en ontwikkelt er zich boven Noord-India een lagedrukgebied, dat warme vochtige lucht van over zee aantrekt. Dit leidt op zijn beurt tot hevige regenval.

Wanneer de vochtige lucht de Himalaja bereikt, wordt de lucht omhoog gestuwd, waardoor de meeste neerslag valt. Tegen de tijd dat de lucht de noordelijke flank bereikt, is hij uitgeregend en is er een regenschaduw ontstaan. De moesson lijkt dan ook op een grootschalige versie van een zeewind in de zomer en een landwind in de winter. Soortgelijke omkeringen van de wind vinden we ook in de Verenigde Staten, waar een moesson aan het einde van de zomer vochtige lucht uit de Golf van Californië binnenbrengt. Dit leidt tot hevige regenval, waardoor hele woestijngebieden dan opeens onder water komen te staan.

Plaatselijke Winden:

Plaatselijke winden ontstaan door plaatselijke verschillen in luchtdruk, temperatuur, of door invloed van de topografie op grootschalige winden. In kustgebieden kunnen zich op heldere, zonnige dagen lokale winden ontwikkelen. Het vasteland wordt door de zon sneller warm dan de zee. De lucht boven land stijgt op en wordt vervangen door de koudere lucht van over zee. Deze luchtstroming wordt zeewind genoemd en ontstaat meestal in het voorjaar. Dan zijn de temperatuurverschillen tussen land en zee het grootst. Het omgekeerde gebeurt 's nachts. Het land koelt dan snel af, terwijl de lucht boven de zee warm blijft en opstijgt. De lucht boven land wordt dan naar de zee getrokken en hierdoor ontstaat een landwind.

Beruchte Winden:

Als een wind over een bergketen waait en aan de andere kant daalt, veroorzaakt hij daar een hoge druk en een heldere hemel. Deze samendrukking van de lucht doet ook de temperatuur stijgen. Er zijn verschillende warme, dalende winden zoals de chinook aan de oostkant van de Rocky Mountains en de föhn in de Alpenlanden. Ze kunnen sneeuw snel doen smelten en het effect van regenschaduw versterken.

Als wind zich door een dal moet wringen, wordt hij krachtiger. In het zuiden van Frankrijk voert de mistral, een felle wind die ontstaat in het Rhônedal, koude en droge lucht aan uit het noorden. Andere winden treden op wanneer door de sterke verwarming van bepaalde streken van het vasteland lagedruk gebieden ontstaan. Een bekend voorbeeld is de sirocco, die uit de Sahara hete, droge lucht naar het gebied van de Middellandse Zee voert. Deze winden nemen vocht op uit zee en tegen de tijd dat zij Europa hebben bereikt zijn ze zeer warm en vochtig. De khamsin, ook uit de Sahara, voert hete, droge lucht naar het zuiden van Egypte en doet dikwijls gewassen verloren gaan.