Wetenswaardigheden

Wetenswaardigheden

Home
Opzienbarende Feiten

In dit hoofdstuk proberen we moeilijke begrijpbare dingen met alledaagse dingen te vergelijken zodat je je alles beter kunt voorstellen. Soms zijn de vergelijkingen echt buitengewoon interressant. Je kan wetenswaardigheden vinden over:

De zon. Dauw, mist en smog.
Lucht. Wolken als luchtkastelen.
De energetische atmosfeer. Wolkentypen.
Opzienbarende feiten. Regen, een natuurgeschenk.
Zonnige klimaten. Zure regen, een mix van chemicaliën.
De vier seizoenen. Overstromingen, water in beroering.
Blauwe lucht en regenbogen. Droogte, de verdorde aarde.
Lucht in beweging. Hagel, bevroren regen.
Luchtstromen en winden. IJs, vast water.
Water. Sneeuw, het witte winterdeken.
De cyclus van het water. Donder en Bliksem.
Weerfronten. Weerkunde, het begin.
Weerkaarten. Het voorspellen van het weer.
Tonado's, woeste spiralen. Hoog aan de hemel.
Orkanen, Cyclonen en Typhonen. Voorspellingen met getallen.
Tropische winden. Klimaten in het verleden.
De rusteloze oceaan. De ijstijden.
Winden op een draaiende aarde. De kleine ijstijd.
De straalstroom. Het broeikaseffect.
Het weer op kleine schaal. Vooruitblik, toekomstig weer.





De Zon:
* Als de aarde net zo groot en zwaar zou zijn als een tennisbal, zou de zon 3,8 meter in doorsnede zijn en 3 ton wegen. Op deze schaal zou de aarde op een afstand van 403 meter rond de zon cirkelen.

* Voor een lichtstraal duurt één tiende van een seconde voordat hij vanuit New York in Londen is, acht minuten voordat hij vanaf de zon de aarde bereikt, en 4,3 jaar voordat hij vanaf de dichtstbijzijnde ster de aarde bereikt.

* Het gewicht van de zon is 2 biljoen biljoen biljoen ton, ongeveer 333420 keer zo zwaar als de aarde.

* Een deel van het oppervlak van de zon ter grootte van een postzegel (6,25 vierkante centimeter) schijnt met dezelfde kracht als 1.500.000 kaarsen.

* Als men een speld zou verhitten tot dezelfde temperatuur als die van de kern van de zon, zou door de hitte alles binnen een straal van 100 kilometer in vlammen opgaan.

* Al het steenkool, gas, hout en alle olie op aarde zou de zon maar een paar dagen kunnen laten branden.

* Doordat de zon zo veel energie de ruimte in straalt, verliest zij elke seconde een gewicht dat gelijk is aan een miljoen olifanten.

Naar het begin van deze pagina.

Lucht:
* Het gewicht van de lucht in een melkglas is ongeveer gelijk aan het gewicht van een aspirientje.

* De hoogste berg op aarde, de Mount Everest, reikt maar tot ongeveer halverwege de onderste laag van de troposfeer.

* De luchtdruk op zeeniveau is ongeveer gelijk aan het gewicht van een olifant op een klein salontafeltje.

* Als de aarde zo groot was als een appel, zou de atmosferische laag niet dikker zijn dan de schil van de appel.

* Er bevindt zich een groot aantal deeltjes - rook, stof, zout - in de atmosfeer: wel 5.000.000 per liter. Dit getal kan men boven een rustige zee met 90% verminderen.

* Een deel van de lucht die je vandaag inademde, zat waarschijnlijk ook in de eerste hap die je als baby nam. Er zitten zoveel moleculen (nietige deeltjes) in één enkele ademteug dat zelfs als ze gelijkmatig over de gehele atmosfeer verdeeld zouden worden, er bij elke volgende ademhaling een paar in de longen terecht zouden komen.

Naar het begin van deze pagina.

 

De energetische atmosfeer:
* De aarde straalt ongeveer net zoveel warmte terug in de ruimte als ze van de zon ontvangt. Als dit niet het geval was, zou de temperatuur op aarde geleidelijk stijgen en zou leven op aarde onmogelijk worden.

* Ongeveer de helft van de zonneënergie die onze buitenste atmosfeer binnendringt, bereikt de grond. Van de straling die de bodem bereikt, wordt ongeveer één derde de ruimte ingestraald; één derde verhit de onderste atmosfeer en één derde wordt verbruitk tijdens het proces van waterverdamping.

* Slechts 3% van de energie die de atmosfeer bereikt, wordt omgezet in beweging of kinetische energie.

* Als de hele atmosfeer van de aarde zich met de snelheid van een licht briesje zou voortbewegen, zou de totale energie gelijk zijn aan de energie die door een stuwdam gedurende 7000 jaar wordt opgewekt.

* De laagste temperatuur die in de bovenste atmosfeer is gemeten, is -143° Celsius. Dit werd in 1963 in Zweden gemeten op een hoogte van 80-96 kilometer boven de plaats Kronogard.

* De atmosfeer is van levensbelang voor het leven op aarde, niet alleen omdat de atmosfeer zuurstof levert om te ademen, maar ook omdat ze dienst doet als een soort kosmisch zonneschild. Ze beschermt ons tegen de gevaarlijke straling van de zon.

Naar het begin van deze pagina.

 

Zonnige klimaten:
* Gematigde klimaten zijn het populairst. Alhoewel maar zeven procent van de wereld een gematigd klimaat heeft, woont bijnz de helft van de wereldbevolking in deze gebieden.

* Men beweert dat Quitto, in Ecuador, het aangenaamste klimaat ter wereld heeft. Het wordt het 'Land van de eeuwige lente' genoemd. De temperatuur is er zelden lager dan 8° Celsius en is overdag niet hoger dan 22°Celsius.

* De guurste plaatsen op aarde zijn de twee polen. Op de Zuidpool schijnt de zon gedurende 182 dagen per jaar niet. Op de Noordpool is het iets beter: daar schijnt de zon 176 dagen per jaar niet.

* Het slechtste klimaat ter wereld komt wellicht voor in Jakutsk in Rusland. In de winter daalt de temperatuur tot -64° Celsius. In de zomer kan het er 39° Celsius worden.

* Kleine hoogteverschillen kunnen een groot verschil in weer veroorzaken. Beveiligingsbeambten boven op het hoge Empire State Building in New York konden op 3 november 1958 sneeuwballen gooien terwijl het 381 meter lager, op straat, regende.

Naar het begin van deze pagina.

 

De vier seizoenen:
* De baan rond de zon is niet helemaalcirkelvormig, maar enigszins ovaalvormig. Op het noordelijk halfrond bevindt de aarde zich in de winter ongeveer 5 miljoen kilometer dichter bij de zon dan in de zomer.

* Als de as van de aarde geen hellingshoek zou maken ten opzichte van het baanvlak zou er overal een 12-urige dag zijn en zouden er geen seizoenen zijn. Op de polen zou de zon dan altijd aan de horizon staan.

* Op 21 maart en op 22 september, als de zon loodrecht boven de evenaar staat, zijn de dag en nacht even lang. Deze momenten worden de dag- en nachteveningen (equinoxen) genoemd.

* Op ongeveer 21 juni en 21 december, als de zon het verst van de evenaar afstaat, loodrecht boven de keerkringen, is sprake van zonnewenden. Op deze tijdstippen is er een maximale of minimale hoeveelheid daglicht op de twee halfronden.

* De planeet Venus helt niet over tijdens haar baan om de zon. Daarom kent deze planeet geen seizoenen. Maar op Mars zijn de seizoenen veel extremer en duren langer dan op aarde.

* De zevende planeet vanaf de zon, Uranus, ligt op haar zij, zodat er altijd een pool naar de zon wijst. De poolstreken zijn warmer dan de evenaar. Op de polen duurt een dag 42 aardjaren, gevolgd door een evenlange nacht.

Naar het begin van deze pagina.

 

Blauwe lucht en regenbogen:
* Op de maan en in de ruimte is de hemel helemaal zwart, want er is geen atmosfeer die het licht verspreidt en zo een blauwe lucht laat ontstaan. Om dezelfde rede lijkt vanaf een hoge berg de hemel donkerder blauw dan normaal: de meeste luchtdeeltjes die de normale, blauwe kleuring voortbrengen, zijn afwezig in de dunne lucht van de bergtop.

* Soms ziet men een groene flits net voordat de zon opkomt of ondergaat. Het groene licht wordt het sterkste afgebogen door de atmosfeer, dus ziet men het groene licht bij het opkomen van de zon eerder dan de andere kleuren, en bij het ondergaan van de zon nadat de andere kleuren zijn verdwenen.

* De maan kan blauw lijken als rookdeeltjes hoog in de atmosfeer het roge licht meer verspreiden dan het blauwe. Deze omstandigheden komen niet erg vaak voor. Vandaar de Engelse uitdrukking 'Once in blue moon': eens in de zoveel tijd.

* Een regenboog, op 14 augustus 1979 in Noord-Wales gezien door Kathleen Mills uit Manchester, hield langer dan 3 uur stand. Dit was de langstdurende regenboog ooit waargenomen.

Beelden in de lucht:
* De grootste luchtspiegeling die ooit werd gezien, werd in 1913 door Donald Macmilan in het Noordpoolgebied waargenomen. Hij zag heuvels, valleien en bergtoppen die zich over het grootste deel van de horizon uitstrekten. Dezelfde luchtspiegeling werd zes jaar eerder (waarschijnlijk door poolonderzoeker Robert Peary) gezien, toen hij op dezelfde plaats per vergissing melding maakte van een groot eiland.

* Een mooie luchtspiegeling, de Fata Morgana, verschijnt in de Straat van Messina, tussen Sicilië en Italië. Het is een voorstelling van een stad in de lucht. Het lijkt meer op een sprookjeslandschap dan op een echte stad. Ook lijken er mensen in het wit door de straten te lopen. Vermoedelijk is het een luchtspiegeling van een vissersdorp dat aan de kust ligt.

* De zon kan voor Eskimo's en poolonderzoekers soms vierkant lijken. Het effect wordt waargenomen wanneer aangrenzende luchtlagen de lichtstralen zowel horizontaal als verticaal afbuigen.

* Een 'wolkenkaart' is de weerkaatsing van het licht van het land dat men op de onderkant van een wolkenlaag kan zien. De kleur van het gereflecteerde licht geeft aan of het aardoppervlak bedekt is met water, sneeuw of ijs. Wolkenkaarten kunnen als navigatiemiddel gebruikt worden om bijvoorbeeld reizigers langd open waterwegen in een ijsvlakte te leiden.

Naar het begin van deze pagina.

 

Lucht in beweging:
* De hoogste luchtdruk ooit waargenomen, was 1.083,8 milibar in Agata, in Siberië, in het oosten van Rusland.

* De laagste luchtdruk ooit waargenomen op zeeniveau, was op 12 oktober 1979 bij Guam, in de Grote Oceaan: 870 millibar in het centrum van de tip van de tyfoon.

* Er is een gordel van semi-permanent hogedrukgebied op de breedten van 30° noorderbreedte en 30° zuiderbreedte. Kleine gebieden rond de polen hebben altijd een hoge luchtdruk.

* De luchtdruk stijgt van vier tot tien uur in de ochtend, daalt van tien uur 's ochtends tot vier uur 's middags, stijgt van tussen vier uur 's middags en tien uur 's avonds en zakt vervolgens van tien uur 's avonds tot vier uur 's ochtends. Dit weerspiegelt de temperatuurveranderingen overdag en 's nachts, hoewel deze onherkenbaar kunnen zijn door passerende weersystemen.

* Een stijging of daling in luchtdruk van tien millibar in drie uur tijd, is een teken dat er storm op komst is. In september 1900, toen het plaatsje Galveston in Texas door een orkaan getroffen werd, daalde de luchtdruk in vier uur tijd ongeveer 22 millibar.

* Het gewicht van de lucht op zeeniveau is ongeveer gelijk aan het gewicht van een kleine auto. Wij merken het niet, omdat er in ons lichaam een gelijke druk naar buiten werkzaam is.

Naar het begin van deze pagina.

 

Luchtstromen en winden:
* De Commonwealth Bay aan de kust van George V op Antartica is de winderigste plaats op aarde. Hier zijn windsnelheden van 320 kilometer per uur gemeten.

* De hoogste windsnelheid op grondniveau werd op 12 april 1934 bij Mount Washington, in het Amerikaanse New Hampshire gemeten. Deze bedroeg 371 kilometer per uur. De windsnelheden waren drie keer zo hoog als die in een orkaan.

* De mistral in het zuiden van Frankrijk blies ooit een rij wagons omver die op weg waren van Arles naar het 40 kilometer verder gelegen Port-Saint Louis.

* In Californië waaien winden vanuit de Stille Oceaan van het het westen over de Rocky Mountains. De regen valt op de westelijke berghellingen. Een hete wind, de Chinook wordt de 'snow eater' genoemd. De wind is zo warm dat hij in een paar minuten een 30 cm dikke laag sneeuw kan laten smelten.

* Een windmolenpark bij de Californische Altamont Pass bestaat ui 300 windturbines. Om net zoveel energie als een kerncentrale te produceren moet een windmolenpark een gebied beslaan van 370 op 370 kilometer.

* De grootste windmolen ter wereld staat op het eiland Oahu, in Hawaï. Deze heeft twee bladen met een lengte van 122 meter en staat boven op een toren die twintig verdiepingen telt.

Naar het begin van deze pagina.

 

Water:
* De oceanen bevatten 97% van al het water op aarde. Ongeveer driekwart van het overige water bevindt zich in ijsvlakten en gletsjers. Het overige deel is in de bodem opgeslagen in ondergrondse reservoirs. Een ander deel zit in de atmosfeer die slechts 1/10.000ste deel van al het water bevat.

* Ongeveer tweederde van het zoete water van de wereld stroomt uit de rivier de Amazone in Zuid-Amerika. De hoeveelheid is zo groot dat het zoete water op 64 kilometer van de riviermond nog in zee wordt aangetroffen.

* IJs begint bij een temperatuur van 0° Celsius te smelten. Terwijl ijs smelt, wordt warmte opgenomen. Die warmte wordt gebruikt om het ijs te laten smelten en niet om de temperatuur van het mengsel van ijs en water te laten stijgen. De temperatuur blijft op 0° Celsius totdat al het ijs gesmolten is.

* Smeltend ijs adsorbeert bijna evenveel energie als nodig is om water van het vriespunt tot het kookpunt te verwarmen.

* Kokend water neemt bij de verandering in stoom meer dan zes keer zoveel energie op als nodig is om water van het vriespunt tot het kookpunt te verwarmen.

Naar het begin van deze pagina.

 

De cyclus van het water:
* Eén derde van de zonneënergie die de aarde bereikt, wordt gebruikt om water te verdampen. Dit is ongeveer 380.000 kubieke kilometer per jaar. Dit is gelijk aan 30 meren van gemiddelde grootte.

* Gedurende een jaar verdampt er zo'n 2 m water uit het westelijke deel van de Grote Oceaan en in het midden van de Indische Oceaan. Als het boven deze oceanen niet zou regenen, en er geen water in deze zeeën terecht zou komen via de rivieren, zou het waterniveau elk jaar met dezelfde 2 m dalen.

* Het duurt een miljoen jaar voor de totale hoeveelheid water in de oceanen op aarde als onderdeel van de waterkringloop door de atmosfeer is gegaan.

* Op een warme middag onttrekt de atmosfeer per uur 21.000 miljoen liter water aan de Golf van Mexico.

* Een waterdruppel kan duizenden kilometers afleggen tussen de tijd dat hij verdampt en in de atmosfeer terechtkomt, en de tijd dat hij weer in de vorm van regen, sneeuw of hagel op aarde terchtkomt.

* Iedere dag verdampt er 8 miljoen ton water uit de Dode Zee, op de grens tussen Israël en Jordanië.

* Warme lucht kan meer water bevatten dan koude lucht. In de tropen kan de lucht evenveel waterdamp bevatten als in een sauna.

Naar het begin van deze pagina.

 

Weerfronten:
* Het lijkt misschien vreemd maar de lucht boven de evenaar kan kouder zijn dan die boven de polen. In 1957 werd er een temperatuur van -99° Celsius gemeten op 11 kilometer boven de Maladiven, die in het tropische gedeelte van de Indische Oceaan liggen. Op deze hoogten wordt een temperatuue van -40° Celsius beschouwd als warm.

* Luchtmassa's kunnen geweldige gebieden bestrijken tot zo'n 7 miljoen vierkante kilometer. Dit is ongeveer zo groot als Brazilië.

* Een koufront beweegt zich met een snelheid van ongeveer 50 kilometer per uur. Dat is sneller als de snelste mens kan lopen. Een koufront kan elk warmtefront dat ervoor ligt inhalen. Het luchtmengsel dat zich vormt, wordt een occlusiefront genoemd.

* Een polaire luchtmassa die vanuit Canada in zuidelijke richting trekt, kan meer dan negen keer zoveel water aan het stroomgebied van de Missisippi onttrekken als er uit de riviermond stroomt.

* Er kunnen zich duidelijke gordels van regenachtig weer en wolken vormen tot zo'n 386 kilometer voor een warmtefront uit. Deze gordels lopen parallel aan het front en zijn vaak ongeveer 200 kilometer lang en 48 kilometer breed.

Naar het begin van deze pagina.

 

Weerkaarten:
* De uitvinding enontwikkeling van de telegraaf in de jaren '40 van de vorige eeuw, maakten het onmogelijk dat de informatie van weerstations, die over grote afstanden verspreid lagen, snel verzameld werd en dat de eerste weerkaarten getekend werden.

* De eerste synoptische weerkaart werd in 1842 op de universiteit van Yale in het Amerikaanse New Haven geproduceerd door Elias Loomis. 'Synoptisch' betekent 'tegelijk gezien'. Synoptsische weerkaarten vertonen het weer op een bepaald moment.

* In 1758 publiceerde de Duits-Zwitserse wetenschapperJohann Heinrich Lambert (1728-1777) een weerboek. Hij maakte gebruik van symbolen die hij overgenomen had van middeleeuwse astronomen. Tekens zoals deze werden in de 18de eeuw op grote schaal gebruikt. Het waren de voorlopers van de moderne weerkaartsymbolen.

* Op 11 november 1936 werd in Engeland 's werelds eerste weerkaart op televisie uitgezonden.

Naar het begin van deze pagina.

 

Tornado's - woeste spiralen:
* In 1981, in de Italiaanse stad Ancona, tilde een tornado een baby uit zijn kinderwagen. De baby werd 15 meter omhoog getild en 90 meter verderop veilig neergezet zonder dat de baby wakker werd.

* In 1950 plukte een tornado in het Engelse plaatsje Bedfordshire kippen uit een kippenhok. De kippen werden in meer dan een opzicht geplukt. Hun veren explodeerden omdat de normale luchtdruk in de schachten van de veren veel hoger was dan die van de tornado.

* Tijdens een tornado in Ponca City werden een man en vrouw in hun huis de lucht in gedragen. De muren en het dak werden weggeblazen, maar de vloer bleef intact. Het echtpaar kwam veilig op de grond terecht.

* De meest vernietigende tornado die ooit is waargenomen, deed zich voor in Annapolis in Missouri. Op 18 maart 1925 trok deze in drie uur tijd door de stad en liet een 300 meter breed spoor achter van vernielde gebouwen, ontwortelde bomen en omvergeblazen auto's. Er kwamen 823 mensen om het leven en bijna 3.000 mensen raakten gewond.

Naar het begin van deze pagina.

 

Orkanen, Cyclonen en Typhonen:
* Het Engelse woord voor orkaan, 'hurricane', is afgeleid van de naam van de Westindische god der stormen: Huracan.

* Orkanen kregen aan het begin van deze eeuw namen die door Clement Wragge, die voor het Australische weercentrum van Queensland werkte, bedacht werden. Hij begon de stormen namen te geven van mensen aan wie hij een hekel had, meestal politici. Nu worden er elk jaar van te voren lijsten met namen gemaakt. Wanneer een orkaan ontstaat, krijgt hij de eerstvolgende beschikbare naam op de lijst.

* De meest vernietigende tropische cycloon deed zich voor in de Ganges delta in Bangladesh op 12 november 1970. Er kwamen toen ongeveer een miljoen mensen om. Op 29 april 1991 kwamen in hetzelfde gebied 138.000 mensen om het leven vanwege het verschrikkelijke geweld van een cycloon.

* De krachtigste orkaan die ooit de Caraïben trof, was de orkaan Gilbert in 1988. Er werden windsnelheden gemeten van meer dan 320 kilometer per uur.

* Orkanen, cyclonen en tyfonen draaien op het noordelijk halfrond tegen de wijzers van de klok in en op het zuidelijk halfrond met de wijzers van de klok mee.

* Een orkaan wierp zoveel water op het eiland Baquio van de Filipijnen dat het hele eiland een meter onder water stond.

* Een orkaan die in 1928 Puerto Rico trof, liet 750 mm regen op het eiland vallen. Men schat dat de overstroming 2.800.000.000 ton woog.

* Tijdens orkanen valt vaak in een kort tijdsbestek tussen de 75-150 mm regen. In 1921 viel tijdens een orkaan in het Amerikaanse Texas in één dag tijd 584 mm regen.

* Gedurende de laatste 50 jaar zijn er in de Verenigde Staten door tornado's ongeveer 9000 mensen omgekomen; 5000 door overstromingen en 4000 door orkanen.

* Elke seconde komt er bij een orkaan evenveel energie vrij als bij de krachtige explosie van de atoombom die op Hiroshima viel.

* De grote hoeveelheid energie die bij een orkaan vrijkomt, zou, als men deze in elektriciteit zou omzetten, de Verenigde Staten drie jaar lang van stroom kunnen voorzien.

* Een orkaan bereikt windsnelheden van meer dan 120 kilometer per uur. Er zijn zeer hoge windsnelheden van 354 kilometer per uur geregistreerd.

Naar het begin van deze pagina.

 

Tropische winden:
* De moessons veroorzaken de zwaarste regenval ter wereld. De grootste hoeveelheid regen die ooit in een maand tijd viel, was 9.300 mm. Dit gebeurde in juli 1861 in Cherrapunji in India. Daar viel ook de meeste regen die ooit in een jaar is gevallen: 26.461 mm van 1 augustus 1860 tot 31 juli 1861.

* Columbus zou in 1492 wellicht nooit Amerika hebben ontdekt zonder de hulp van de passaatwinden, die hem de Atlantische Oceaan over bliezen. In 1492 waren de passaatwinden ongewoon ver naar het noorden gedraaid en zodoende was Columbus in staat om 160 kilometer (=100 mijl) per dag te varen.

* Het woord 'moesson' is afgeleid van het Arabische woord 'mausim', dat seizoen betekent. Het werd voor het eerst door Arabische zeelieden gebruikt.

Naar het begin van deze pagina.

 

De rusteloze oceaan:
* De Noordatlantische diepe golfstroom is een oceanische 'rivier', die twintig keer zoveel water vervoert als alle rivieren op aarde samen.

* De Westenwindstroom, een van de belangrijkste oceaanstromingen op het zuidelijk halfrond, vervoert 2.000 keer zoveel water als de Amazone. Hij stroomt 2 keer zo snel als een mens kan zwemmen.

* De Golfstroom legt iedere dag 178 kilometer (=111 mijl) af over de Atlantische Oceaan.

* De grootste waterkolk ter wereld bevindt zich in de Sargassozee: een geweldig groot, langzaam ronddraaiend gebied van water in het midden van de Atlantische Oceaan, tussen de Azoren en West-Indië.

* Sommige diepe oceaanstromingen bewegen zo langzaam dat het duizenden jaren duurt voordat ze de oppervlakte bereiken.

* De Pacifische equatoriale tegenstroom stroomt in oostelijke richting naar Zuid-Amerika en vervoert elke seconde zo'n 40 miljoen ton warm water.

* De Agulhas-stroom, in het westelijke deel van de Indische Oceaan, is de snelste stroming ter wereld. Toch haalt deze maar 9 kilometer per uur.

* Water uit het noordelijk deel van de Grote Oceaan kan, door diepe oceaanstromingen, helemaal om Afrika heen de Noordatlantische Oceaan in gevoerd worden.

Naar het begin van deze pagina.

 

Winden op een draaiende aarde:
* De rotatie van de aarde heeft tot gevolg dat de evenaar alles met een snelheid van 1.600 kilometer per uur door de ruimte beweegt, ook al staat alles stil op de grond. De plaatsen van lanceerinrichtingen (van raketten) bevinden zich allemaal in de buurt van de evenaar. De rotatie van de aarde geeft de raketten bij de lancering extra stuwkracht.

* Een vliegtuig dat van Seattle, aan de noordwestkust van Amerika, naar Florida in het zuidoosten vliegt, zou in Mexico landen als de piloot geen rekening zou houden met de rotatie van de aarde.

* Aan de kant van de Grote Oceaan is het zeeniveau van het Panamakanaal lager dan aan de kant van het Caribische gebied. Dit komt door de rotatie van de aarde, die het water tegen de oostzijde van de Amerikaanse landmassa opstuwt en dit terwijl de aarde van west naar oost draait.

* Lange afstandsartillerie moet bij het afvuren van de projectielen houden met een afwijking door de rotatie van de aarde. Net als de wind wijken de granaten op het noordelijk halfrond naar rechts af, en naar links op het zuidelijk halfrond.

* Rivieren op het noordelijk halfrond schuren hun rechteroevers harder uit dan hun linkeroevers. Dit wordt veroorzaakt door de rotatie van de aarde.

Naar het begin van deze pagina.

 

De straalstroom:
* De snelste  straalstroom bevond zich met een snelheid van 656 kilometer per uur op een hoogte van 47.000 meter boven South Uist, Outer Hebrides, Schotland.

* De straalstromen waaien zo hard dat lijnvliegtuigen die in oostelijke richting over Noord-Amerika vliegen een uur sneller zijn dan lijnvliegtuigen die in westelijke richting vliegen.

* Als men een ballon in de straalstroom loslaat, duurt het twee weken voordat hij de hele wereld is rondgereisd.

Naar het begin van deze pagina.

 

Het weer op kleine schaal:
* Levende diertjes maken kleine weersystemen, microkimaten, in hun nesten en holen. Bijen bewegen bijvoorbeeld tijdens warm weer hun vleugels bij de ingang van de bijenkorf op en neer. Dit zorgt ervoor dat een verkoelend windje door de korf waait.

* De stad New York genereert zeven keer zoveel warmte als het van de zon ontvangt. Het is een voorbeeld van een 'warmte-eiland'.

* Op het noordelijk halfrond kan een zachtglooiende helling die op het zuiden ligt in het begin van januari, 50% extra warmte ontvangen vergeleken met het grondniveau. Naarmate het jaar vordert en de zon hoger aan de hemel komt te staan, wordt het voordeel van de hellende grond beduidend minder. In april kan de extra warmte slechts 15% bedragen.

* Windbarrières, zoals heggen, bieden bescherming tegen de wind over een afstand van 10 keer de hoogte van de barrière.

* Het centrum van een grote stad kan 's nachts bijna 5° Celsius warmer zijn dan het omringende platteland. De bakstenen en het beton van de gebouwen en de bestrating van de wegen doen dienst als warmteaccumulator. Dit wil zeggen dat ze overdag de warmte opnemen en deze opgeslagen warmte 's nachts vrijgeven.

Naar het begin van deze pagina.

 

Dauw, mist en smog:
* In Engeland noemde men mist ook wel 'pea-souper' (erwtensoep) omwille van de gele kleur van de mist die door de rook van fabrieken werd veroorzaakt. De ergste 'erwtensoep' kwam voor in december 1952. Rond de 4.000 mensen stierven door ademhalingsmoeilijkheden die samenhingen met het inademen van de mist.

* Mist bestaat uit minuscule waterdruppeltjes van tussen de een en tien micron doorsnede. Druppeltjes waterdamp zijn nog kleiner, minder dan 1 micron. Een micron is gelijk aan 0,001 mm, ongeveer 1/200ste van de dikte van een menselijke haar.

* Mistbanken boven zee bij de Grand Banks van Newfoundland kunnen weken blijven hangen. Dit zijn de langstdurende mistbanken ter wereld.

* Volgens een internationale definitie treedt er mist op wanneer het zicht 180 meter of minder is.
* IJsmist, mist die kleine ijskristallen bevat, glanst en schittert in het zonlicht. Het staat in het Engels nogal kleurrijk bekend als 'diamantstof'. IJsmistbanken komen veelvuldig voor in de omgeving van Fairbanks in Alaska, waar de temperatuur in de winter kan dalen tot -40° Celsius.

Naar het begin van deze pagina.

 

Wolken als luchtkastelen:
* De Grote Oceaan werd verkend met behulp van wolken. Zeelieden vonden hun weg door uit te kijken naar de wollige wolken die zich boven eilanden vormen. Op het moment dat men die in het oog kreeg, kon men met zekerheid zeggen dat er land in zicht zou komen.

* Gemiddeld is ongeveer de helft van de lucht over de hele wereld op elk willekeurig tijdstip met wolken bedekt. Satellieten die in een geostationaire baan op 35.880 kilometer boven de evenaar om de aarde draaien, stellen ons in staat om het wolkendek over de hele wereld met grote nauwkeurigheid te controleren.

* Een kleine pluizige wolk kan 100 tot 1000 ton vocht bevatten. Anders gezegd, de wolk draagt een gewicht aan vloeistof mee dat gelijk is aan 20 à 200 Afrikaanse olifanten.

* Wolkendruppeltjes hebben een doorsnede van ongeveer 0,023 mm, 1/40ste van de grootte van een speldeknop. Ze zijn zo lichtdat ze in de lucht kunnen zweven.

Naar het begin van deze pagina.

 

Wolkentypen:
* Het hoogste gewone wolkentype is de Cirrus, die op een gemiddelde hoogte van 8.250 meter voorkomt. Cirruswolken bevatten buitengewoon koud water van -35° Celsius.

* Een Cumulonimbuswolk kan enorm groot zijn: 10 kilometer breed en 18 kilometer hoog, twee keer zo hoog als de Mount-Everest.

* De wind binnenin Cumulonimbuswolken kan een snelheid bereiken van 200 kilometer per uur, net zoals de hoge snelheidstreinen.

* Het systeem dat wij gebruiken om wolken in te delen naar hun vorm en hoogte, werd in 1803 bedacht door de Londense apotheker en amateur meteoroloog Luke Howard.

* Roze, parelmoeren wolken kan men op hoogten van 24.000 meter aantreffen. Deze wolken zijn erg ijl en kunnen meestal alleen gedurende een korte tijd, vlak voor zonsopgang of zonsondergang, waargenomen worden als de hemel donker is. De wolken worden door de zon verlicht die zich onder de horizon bevindt.

Naar het begin van deze pagina.

 

Regen, een natuurgeschenk:
* Elke minuut van de dag valt er 1.000 miljoen ton water als regen op aarde. Iedere regendruppel bestaat uit een paar miljoen wolkendruppeltjes. De gemiddelde regenval op aarde bedraagt 1.016 mm per jaar.

* Wij zeggen bij zware regenval: 'het regent pijpestelen'. De Engelsen zeggen:'It rains cats and dogs' (Het regent katten en honden.) Maar on 1881 vielen er in de straten van het Engelse plaatsje Worchester krabben en zeeslakken uit de lucht. Ze waren door een zware storm 64 kilometer meegevoerd uit de zee, voordat ze op de nietsvermoedende burgers terechtkwamen. Het regende echt 'hard'.

* In 1755 viel er in het Zwitserse Locarno regen met de kleur van bloed. De kleur werd veroorzaakt door rood stof dat vanuit de Sahara door de wind over een afstand van 3.000 kilometer is meegevoerd.

* Als al het water in de atmosfeer op een gegeven moment als regen naar beneden zou komen, zou de hele aardbol met een laagje water van 2,5 cm bedekt worden.

Naar het begin van deze pagina.

 

Zure regen, een mix van chemicaliën:
* In 1974 viel er in Schotland regen die bijna net zo zuur was als citroensap. De smog in Los Angeles is zuurder dan citroensap. De regen in de staat New York is vaak tien keer zo zuur als niet verontreinigde regen.

* Men schat dat er in 1989 165 miljoen ton zwaveldioxide in de atmosfeer is terechtgekomen door de verbranding van fossiele brandstoffen.

* Alhoewel de effecten niet zo opvallend zijn als in Tsjechoslovakije en Duitsland, is in Engeland bijna 2/3de van alle bomen aangetast door zure regen.

* Veel landen stoten weinig zwaveldioxide uit, maar krijgen grote hoeveelheden in de vorm van luchtverontreiniging van hun buurlanden. Noorwegen krijgt bijvoorbeeld meer dan vijf keer zoveel zwavel dan het uitstoot. Men denkt dat de meeste luchtverontreiniging uit Engeland afkomstig is, door de westenwinden meegevoerd. De zure regen die in Alaska valt, is waarschijnlijk afkomstig uit Japan.

* De hoeveelheid ozon in Europa, een soort zuurstof die bijdraagt aan de vorming van zure regen in de lagere atmosfeer, is gedurende de laatste dertig jaar verdubbeld. In andere delen van de wereld is de hoeveelheid ozon in de atmosfeer verminderd. Er bestaat een 'gat in de ozonlaag' boven de zuidpool, waar de ozonlaag volledig uit de bovenste lagen van de atmosfeer is verdwenen.

Naar het begin van deze pagina.

 

Overstromingen, water in beroering:
* De zondvloed in het Bijbelse verhaal over de ark van Noach was rond 4.000 voor Christus waarschijnlijk één van de vele overstromingen in het gebied tussen de Tigris en de Eufraat in het huidige Irak. Bij opgravingen in de oude stad Ur is een laag modder uit de tijd van de zondvloed ontdekt.

* In juli 1991 viel er in minder dan 4 uur tijd bijna 280 mm regen in de streek van Osan-Suwon, ten zuiden van de Zuidkoreaanse stad Seoul.

* In november 1970 kwamen er een miljoen mensen om het leven toen de eilanden in de Gangesdelta in Bangladesh door een orkaan getroffen werden, die op grote schaal overstromingen veroorzaakte. Minder dan de helft van 1,4 miljoen mensen die de 4 eilanden Bhola, Charjabbar, Hatia en Ramagati bevolkten, overleefden de ramp.

* In augustus 1975 werd Londen door de ergste stortbui tot op heden getroffen. In 3 uur tijd viel er bijna 180 mm regen. De straten kwamen onder water te staan, auto's werden meegesleurd en riolen barstten open. De regenbui was zeer lokaal.

* Deucalion is in de Griekse mythologie de tegenhanger van Noach. Toen de god Zeus, die boos was op de mensheid, een grote zondvloed veroorzaakte, bouwde Deucalion een ark om zichzelf en zijn vrouw Pyrrha te redden. Na tien dagen regen liep de ark veilig op de berg Pernassus aan de grond.

Naar het begin van deze pagina.

 

Droogte, de verdorde aarde:
* Bijna 1/8ste van het aardoppervlak is woestijn. Er valt ieder jaar minder dan 25 cm regen.

* De droogste plek op aarde is de Atacamawoestijn in Chili. Er is tot 1971 ongeveer 400 jaar lang geen regen gevallen.

* De Sahara in Noord-Afrika is de grootste woestijn ter wereld. Van oost naar west is de woestijn 5.150 kilometer lang. De breedte varieert van 1.285 kilometer tot 2.250 kilometer. Het gebied beslaat ongeveer 8.400.000 vierkante kilometer.

* Een zonnesteek is een ernstig probleem dat veroorzaakt wordt door droogte. Dit verschijnsel doet zich voor wanneer de lichaamstemperatuur boven de 41° Celsius stijgt. Er zijn echter mensen die temperaturen van meer dan 43° Celsius hebben overleefd. In Amerika sterven ongeveer 175 mensen per jaar aan een zonnesteek.

* De jaren 1930-1936 waren jaren van grote droogte in het midwesten van Amerika. Na de agrarische overbebouwing werd de bodem zo droog dat deze werd weggeblazen. Een gebied dat zich uitstrekte van Texas tot aan de Canandese grens stond daarna bekend als 'Dust Bowl'. Men schat dat er 15.000 mensen zijn omgekomen as gevolg van een zonnesteek. In 1963 alleen al waren het al 4.768 mensen.

* In 1917 heeft men op 43 achtereenvolgende dagen temperaturen van meer dan 49° Celsius in Death Valley in Californië waargenomen.

Naar het begin van deze pagina.

 

Hagel, bevroren regen:
* De grootste hagelkorrel die in de V.S. gevonden werd, viel op 3 september 1970 in Coffeyville, Kansas. Hij woog 758 gram en had een omtrek van 445 mm, de grootte van een meloen.

* Een van de zwaarste hagelbuien deed zich voor op 12 juli 1984 voor in het Duitse München. Hagelstenen van 50 mm stortten naar beneden en verbrijzelden dakpannen.

* Gefossiliseerde afdrukken van oude hagelstenen zijn bewaard gebleven in gesteenten van ongeveer 160 miljoen jaar geleden. Ze werden in het Engelse Yorkshire ontdekt.

* IJsstenen van meer dan 1,4 kilogram vielen rond het Italiaanse plaatsje Messina. Vissers overleefden dit door overboord te springen en onder de romp van hun schip te schuilen.

* Op 16 juni 1882 werden in Dubuque, Iowa, twee bevroren kikkers in hagelstenen gevonden. In 1984 vond men bij Vicksburg, Missisippi, een schildpad in een hagelsteen ter grootte van een baksteen.

* Op 14 april 1968 vielen er in het district Gopalganji in Bangladesh hagelstenen die bijna 1,02 kilogram wogen. 92 mensen kwamen hierbij om het leven.

Naar het begin van deze pagina.

 

IJs, vast water:
* Het grootste deel van het water op aarde wordt in de ijskap van het zuidpoolgebied vastgehouden. De gemiddelde dikte van de ijskap is 1.500 meter.

* Permafrost (een altijd bevroren grondlaag) kan een diepte van bijna 13.700 meter onder het grondniveau bereiken. De diepste permafrosten vindt men in Siberië, in het oosten van Rusland.

* Op 6 januari 1979 brak er in de baai van Vladivostock een geweldig grote ijsschots af. Deze dreef weg met bijna 3.000 mensen erop die op het ijs aan het vissen waren. Er waren twintig schepen en drie helikopters nodig om al deze mensen te redden.

* IJs op rivieren vormt zich eerst aan de binnenkanten van bochtige oevers waar de stroom het langzaamst is. IJs vormt zich het moeilijkst op plaatsen waar het water snel stroomt, bv. rond eilanden.

* De verwering van gesteenten en bergen is een erg langzaam proces. Een berg slijt iedere 1.000 jaar 90 mm af. Met deze snelheid zou het 4 miljoen jaar duren voordat het Empire State Building in New York weggesleten zou zijn.

* Groenland is bedekt met een ijskap van 4.300 meter dikte. Het klimaat is hier zo bar dat minder dan 5% van het eiland bewoonbaar is.

Naar het begin van deze pagina.

 

Sneeuw, het witte winterdeken:
* In 1981 viel er sneeuw in het zuiden van Afrika in de Kalahariwoestijn. Het was de eerste keer in de geschiedenis dat dit gebeurde.

* In het zuiden van Canada en in het noorden van Amerika valt elk jaar meer sneeuw dan op de Noordpool.

* Sneeuw kan gevaarlijk zijn. Vooral als een grote massa in de vorm van een lawine langs een berghelling naar beneden stort. In 1898 nam men in het Zwitserse plaatsje Glämisch een lawine waar die een snelheid van 346 kilometer per uur bereikte. De lawine legde in 1 minuut en 12 seconden een afstand van 6,9 kilometer af. Ze stak een dal over dat meer dan 1,6 kilometer breed was en liep gedeeltelijk tegen de andere helling naar boven voordat ze tot stilstand kwam.

* Ooit werd een man door een lawine meegesleept. Toen de lawine tot stilstand kwam, raakte hij gevangen in een omhulsel van ijs doordat het water dat hem bedekte bevroor. Gelukkig werd hij door reddingswerkers snel uit zijn ijsgevangenis bevrijd.

* Grote sneeuwvlokken kunnen een doorsnede van 63 mm hebben. Ze bestaan uit honderden individuele ijskristallen.

* Er wordt beweerd dat de grootste sneeuwvlokken die ooit vielen in 1971 in de plaats Brask in Siberië zijn gevallen. Ze waren 200 mm bij 305 mm.

Naar het begin van deze pagina.

 

Donder en bliksem:
* Ieder jaar zijn er meer dan 16 miljoen onweersbuien op aarde, een gemiddelde van 45.000 per dag. Op elk willekeurig moment zijn er 2.000 aan de gang.

* De donder kan men gewoonlijk op een afstand van 16 kilometer horen. Men heeft de donder ooit op een afstand van meer dan 65 kilometer gehoord.

* Bij een zomerse onweersbui komt evenveel energie vrij als bij de explosie van een dozijn atoombommen met de kracht van de bom op Hiroshima viel. Dit is gelijk aan de explosie van 240.000 ton TNT.

* Een bliksemflits duurt maar een fractie van een seconde. Het komt door het aanhoudende beeld op onze netvliezen van onze ogen dat de bliksem langer lijkt te duren.

* De voorontlading van een bliksemflits die naar beneden zigzagt, kan een snelheid bereiken van 1.600 km per seconde. De hoofdontlading, die van de aarde naar boven schiet, is veel sneller: bijna 140.000 kilometer per seconde. Dit is bijna de helft van de snelheid van het licht.

* De middelste kern van een bliksem heeft waarschijnlijk maar een doorsnede van 12,7 mm. De kern wordt omgeven door een gloeiend gebied met een diameter van maximaal 6 meter.

Naar het begin van deze pagina.

 

Weerkunde, het begin:
* De Zweedse wetenschapper Anders Celsius, de schepper van de gelijknamige temperatuurschaal, vond zijn schaal juist omgekeerd uit. Hij stelde het kookpunt van water op 0° Celsius en het vriespunt op 100° Celsius. Hij deed dit om negatieve temperaturen in de winter te vermijden. Later werd de schaalverdeling omgekeerd. Dit was veel handiger.

* In 1646 opperde Athanasius Kircher, professor in de wiskunde en in het Hebreeuws in Rome, dat men een massieve glazen bol zou kunnen gebruiken om een gaatje in een stukje papier of hout te branden om zo het aantal uren zonlicht vast te leggen. Het duurde tot in 1853 voordat het idee werd toegepast. De Schot John Francis Campbell gebruikte een sferische kom met water om een brandmerk te maken als regristatie van het aantal uren zon. In 1875 verbeterde Ierse wis- en natuurkundige George Stokes het instrument van Campbell door een massieve bol als lens te gebruiken om de zonnestralen te bundelen.

* Het Kew Observatory in Londen was een van de eerste die in 1880 uitgerust werd met een zonneschijnmeter. Honderd jaar lang registreerde men de zonneschijn totdat het observatorium in 1980 werd gesloten.

* Sinds 1815 worden in het Observatory van Radcliffe in het Engelse Oxford voortdurend weerverslagen bijgehouden.

Naar het begin van deze pagina.

 

Het voorspellen van het weer:
* Kikkers werden ooit als huisdier gehouden omdat ze luider gingen kwaken als de luchtdruk daalde en er slecht weer op komst was. Op deze manier deden ze dienst als primitieve levende barometers.

* De term 'weersverwachting' werd in 1850 in Engeland voor het eerst door de meteoroloog admiraal Robert Fitzroy gebruikt.

* In 1895 werd er in Amerika een weerdienst per briefkaart ingevoerd. De weersverwachting werd op een briefkaart gestempeld en opgestuurd naar zo'n 90.000 abonnees. Deze weerdienst was 30 jaar lang succesvol, totdat de radio en telefoon op grote schaal ingeburgerd waren.

* De eerste openbare weerberichten in Engeland verschenen in juli 1861. Deze waren gebaseerd op slechts 22 weerrapporten die iedere ochtend binnenkwamen, en 10 meldingen die 's middags binnenkwamen uit verschillende delen van het land. Verder kreeg men elke middag nog 5 weerrapporten van het vasteland van Europa.

* Tijdens de Tweede Wereldoorlog werden de berichte in Engeland geheim gehouden, zodat de vijandelijke troepen, die misschien meeluisterden, niet konden profiteren van stormwaarschuwingen.

Naar het begin van deze pagina.

 

Hoog aan de hemel:
* De eerste poging om de temperatuur van de bovenste lagen in de atmosfeer te meten, werd in 1749 gedaan door Dr. Alexander Wilson uit Glasgow. Hij maakte een thermometer aan een vlieger vast.

* De eerste ballonvaart die aan het observeren van het weer was gewijd, werd gemaakt door de Amerikaan John Jeffries en de Fransman Jean-Pierre Blanchard. Ze stelden de temperatuur, de luchtvochtigheid en de luchtdruk vast tijdens een luchtreis in 1784. Deze bracht hen naar een hoogte van 2.745 meter.

* De eerste satelliet die gegevens over het weer naar de aarde terugzond, was de Amerikaanse Explorer VII, die in oktober 1959 gelanceerd was.

* De eerste gespecialiseerde weersatelliet was de Amerikaanse Tiros I, die in april 1960 in werking was gesteld. Voor het eerst werden foto's van wolken en weersystemen naar de aarde gestuurd.

* In Amerika gebruikt men 5 verschillende soorten vliegtuigen om gegevens over het weer te verzamelen. Er zijn een paar vliegtuigen die ontworpen zijn om het oog van orkanen binnen te vliegen.

* Alhoewel een enkele polaire satelliet de weersomstandigheden op elke willekeurige plaats op aarde eens in de 24 uur kan waarnemen, worden doorgaans twee satellieten gebruikt die elk vier waarnemingen per dag doen voor ieder gebied.

Naar het begin van deze pagina.

 

Voorspellen met getallen:
* De Engelsman Lewis Richardson was de eerste die probeerde het weer met behulp van wiskundige vergelijkingen te berekenen. Hij schatte dat hij 64.000 mensen zou nodig hebben die 24 uur per dag zouden moeten werken, elke dag van het jaar, om alle berekeningen uit te voeren die nodig zijn voor een dagelijks weerbericht.

* Een van de eerste computers die men gebruikte om het weer te voorspellen werd MANIAC genoemd: de Mathematical Analyzer, Numerator, Integrator And Computer. Deze werd gebouwd door John von Neumann, een Hongaars - Amerikaanse wiskundige aan de Universiteit van Princeton in New Jersey. Gedurende de eerste proefnemingen deed de computer zijn naam vaak eer aan. Het kostte tien jaar onderzoek voordat er redelijke voorspellingen van weerpatronen uit de computer kwamen rollen.

* De twee grootste weercomputers staan in Washington D.C. en in Bracknell in Engeland. Deze computers kunnen ongeveer 3.000 miljoen berekeningen per seconde uitvoeren.

* Het duurt ongeveer 7 minuten om een wereldomvattend 24-uurs weerbericht te berekenen met 20 niveaus en roosterpunten op een afstand van 100 kilometer van elkaar. Dit is een korte tijd vergeleken met het aantal uren dat nodig is om de onbewerkte gegevens te analyseren die men van over de hele wereld ontvangt en waarop het weerbericht is gebaseerd.

Naar het begin van deze pagina.

 

Klimaten in het verleden:
* Vijftig miljoen jaar geleden zou Londen een warm tropisch klimaat gehad hebben en bedekt zijn met drassige moerassen vol krokodillen, schildpadden en nijlpaarden.

* De Sahara was 450 miljoen jaar geleden bedekt met ijs. Ongeveer 5.000 jaar geleden was de Sahara bedekt met gras en bomen. Rotsschilderingen tonen aan dat er in vroegere tijden leeuwen, buffels en olifanten in het gebied rondgezworven hebben.

* Een miljoen jaar geleden was de gemiddelde temperatuur van de lucht op aarde 35° Celsius.

* Slechts 200.000 jaar van de laatste twee miljoen jaar zijn warme interglaciale periodes geweest.

* Een ijskern met een lengte van 366 meter toont het klimaat van zo'n 1.400 jaar geleden.

* Er zijn al veel verklaringen bedacht voor de plotselinge verdwijning (65 miljoen jaar geleden) van de dinosaurus, die meer dan 140 miljoen jaar lang over de aarde zwierf. Een theorie veronderstelt dat het klimaat plotseling kouder werd en dat de koudbloedige dinosaurussen zich niet aan de nieuwe condities konden aanpassen. Misschien werd de aarde door een geweldige meteoor getroffen, die een laag stof door de atmosfeer verspreidde en zo het licht en de warmte van de zon tegenhield.

Naar het begin van deze pagina.

 

De ijstijden:
* Tegenwoordig leven wij in de quartaire ijstijd, die ongeveer 3 miljoen jaar geleden begon. Er zijn in die tijd ongeveer 35 glaciale periodes en 35 warme interglaciale periodes geweest.

* Gedurende de laatste glaciale periode, die ongeveer 70.000 jaar geleden begon en 10.000 jaar geleden eindigde, was 1/3de van de aarde met een 244 meter dikke ijslaag bedekt.

* IJstijden ontstaan doordat de continenten zich gedurende miljoenen jaren geleidelijk verplaatsen. Als continenten naar de polen drijven, kan er ijs en sneeuw gevormd worden dat lange tijd op de grond blijft liggen. Als de continenten in de tropen liggen, vormt er zich geen sneeuw aan de polen.

* Weersomstandigheden als in de ijstijd treft men tegenwoordig in het Noord- en Zuidpoolgebied aan. De temperaturen op de Noordpool kunnen schommelen tussen 0° Celsius en -40° Celsius. De gemiddelde temperatuur op de zuidpool is -51° Celsius.

Naar het begin van deze pagina.

 

De Kleine IJstijd:
* In de winter van 1431 vroren alle rivieren in Duitsland dicht.

* In 1492, het jaar dat Columbus naar Amerika zeilde, waren de noordelijke zeeën met ijs bedekt. De paus klaagde dat er tachtig jaar geen bisschop in staat was geweest om de Viking-kolonie op Groenland te bezoeken. Hij wist niet dat de kolonie in 1450, meer dan veertig jaar daarvoor, door de kou was uitgeroeid.

* Gedurende de winter van 1564-1565 maakte de Engelse koningin Elizabeth I een wandelingetje over de bevroren rivier de Thames in Londen.

* Schaatsen is in 1662 in Engeland geïntroduceerd. Koning Charles keek toen naar een demonstratie van deze sport op de bevroren rivier de Thames.

* De terugtocht van Napoleon in 1812 uit Moskou werd belemmerd door het barre winterweer, dat kenmerkend was voor het weer in de Kleine IJstijd. Door de strenge winter keerden slechts 40.000 man van de 450.000 man sterke strijdkrachten van het leger van Napoleon levend terug.

* Het stof van de uitbarsting op het vulkanisch eiland Krakatoa in Indonesië in 1883 bleef twee jaar lang in de atmosfeer zweven en veroorzaakte zes maanden lang over de hele wereld ongewoon rode zonsondergangen.

Naar het begin van deze pagina.

 

Het broeikaseffect:
* Als de hoeveelheid kooldioxide in de atmosfeer verdubbeld zou worden, zou de gemiddelde temperatuur op aarde met 2° Celsius stijgen. Veel weervoorspellers verwachten dat de atmosferische kooldioxide al in het jaar 2025 verdubbeld zal zijn, als er geen stappen worden ondernomen om het verbruik van fossiele brandstoffen te verminderen. De aarde zou dan warmer zijn dan op elk willekeurig moment in de laatste 100.000 jaren.

* Er wordt elk jaar ongeveer 5.500 miljoen ton koolstof verbrand in de vorm van fossiele brandstof. Hierbij komt 100.000 miljoen ton kooldioxide vrij in de atmosfeer.

* Auto's produceren elk jaar ongeveer vier keer zoveel als hun eigen gewicht aan kooldioxyde. Het gemiddelde huishouden produceert elk jaar 50 ton kooldioxyde.

* Het een uur lang laten branden van een 100 watt-lamp op door fossiele brandstoffen opgewekte elektriciteit komt neer op een uitstoot van 0,1 kilo kooldioxyde in de atmosfeer.

* Als er in de atmosfeer geen gassen voor het broeikaseffect zouden zorgen, zou de gemiddelde temperatuur op aarde -15° Celsius bedragen in plaats van het huidige gemiddelde van +14° Celsius.

Naar het begin van deze pagina.

 

Vooruitblik, toekomstig weer:
* Wij rekenen op constante straling van de zon voor ons klimaat. Als de zonneënergie met 1/10de procent zou verminderen, zou de hele aarde bedekt worden door een ijslaag van 1,6 kilometer dik. Als de zonneënergie met 30 procent zou toenemen, zou al het leven op aarde tot as verbranden.

* Als de huidige ijskappen helemaal zouden smelten, zou het zeeniveau over de hele wereld tussen de 60 en 70 meter stijgen. Het Vrijheidsbeeld in Amerika zou tot aan haar oksels in het water staan en de wijzerplaten op de parlementsgebouwen in Londen zou ook onder water staan. Er zouden slechts weinige hanen van kerketorens nog boven het wateroppervlak uitkomen in Vlaanderen.

* Elke 3 seconden wordt er in het Zuidamerikaanse regenwoud een gebied ter grootte van een voetbalveld gekapt. De groene long van onze aarde wordt zo langzaam maar zeker vernietigd.

* Er belandt elk jaar 110.000 miljoen ton kooldioxyde in de atmosfeer door het verbranden van fossiele brandstoffen. Om deze hoeveelheid kooldioxide uit de atmosfeer te halen, is een bebost gebied ter grootte van Australië nodig.

* In de toekomst zal de satelliettechnologie een nog belangrijker rol in ons leven spelen. De satellieten die de volgende jaren zullen gelanceerd worden zullen met nog grotere nauwkeurigheid de windsnelheden, de temperatuur van het zeewater en de luchtvochtigheid te meten. Zo dragen ze bij aan de verfijning van ons model van het klimaat op aarde.

Naar het begin van deze pagina.